Dlaczego wiosenna ochrona rzepaku przed szkodnikami jest tak istotna?

Wiosna to kluczowy moment w cyklu rozwojowym rzepaku ozimego.

Rośliny intensywnie rosną, przygotowując się do fazy kwitnienia i zawiązywania łuszczyn. To również czas, gdy na plantacjach pojawiają się liczne szkodniki, które mogą w bardzo krótkim czasie spowodować poważne straty. Ich obecność może prowadzić nie tylko do bezpośredniego uszkodzenia tkanek roślinnych, ale również do obniżenia jakości i ilości plonu. Skuteczna, dobrze zaplanowana strategia zwalczania szkodników wiosną jest więc niezbędna dla każdego producenta rzepaku.

Najgroźniejsze szkodniki rzepaku wiosną

W okresie wiosennym największe zagrożenie dla rzepaku stanowią chowacze – chowacz brukwiaczek i chowacz czterozębny. Pierwszy z nich pojawia się już w marcu, gdy temperatura gleby osiąga około 5–7°C. Samice składają jaja w nerwach liściowych, a larwy drążą korytarze w ogonkach liściowych, osłabiając roślinę. Chowacz czterozębny pojawia się nieco później i składa jaja do szyjki korzeniowej, gdzie larwy niszczą korzenie boczne i główny korzeń palowy.

W kwietniu i maju na plantacjach pojawia się słodyszek rzepakowy, który żeruje na pąkach kwiatowych. Uszkodzone pąki nie rozwijają się prawidłowo, co bezpośrednio przekłada się na mniejszą liczbę łuszczyn. Pryszczarek kapustnik, z kolei, składa jaja w łodygach rzepaku – larwy powodują deformacje pędów i zwiększają podatność roślin na złamania i choroby.

Monitoring – fundament skutecznej ochrony

Podstawą skutecznego zwalczania szkodników jest ich regularne monitorowanie. Umożliwia to precyzyjne określenie momentu pojawienia się pierwszych osobników i wykonanie oprysku w optymalnym terminie. Do monitorowania chowaczy stosuje się żółte naczynia wodne lub tablice lepowe, które ustawia się na wysokości łanu. Należy codziennie kontrolować zawartość naczyń i notować liczbę odłowionych szkodników.

Próg ekonomicznej szkodliwości dla chowacza brukwiaczka wynosi 10 osobników w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni, dla chowacza czterozębnego – 20 osobników. W przypadku słodyszka rzepakowego próg szkodliwości zależy od fazy rozwoju rośliny – w fazie zwartego kwiatostanu wynosi on 1–2 chrząszcze na roślinę.

Dobór insektycydów – skuteczność i bezpieczeństwo

Gdy monitoring wykaże przekroczenie progu szkodliwości, konieczne jest zastosowanie odpowiedniego insektycydu. Obecnie na rynku dostępna jest szeroka gama środków ochrony roślin zawierających substancje aktywne o różnym mechanizmie działania. Najczęściej stosowane są preparaty na bazie pyretroidów (np. lambda-cyhalotryna, deltametryna) oraz neonikotynoidów. Pyretroidy charakteryzują się szybkim działaniem kontaktowym i niską dawką, co czyni je efektywnymi przy niskim nasileniu szkodnika.

W przypadku dużej presji lub odporności szkodników warto sięgnąć po preparaty z innych grup chemicznych lub zastosować mieszaniny zbiornikowe. Istotne jest rotowanie substancji czynnych, aby zminimalizować ryzyko powstania odporności. Zabiegi należy wykonywać przy optymalnych warunkach pogodowych – bez wiatru, najlepiej rano lub wieczorem, kiedy owady są najbardziej aktywne i istnieje mniejsze ryzyko uszkodzenia zapylaczy.

Ochrona zapylaczy – równowaga między skutecznością a środowiskiem

Wiosną na plantacjach rzepaku pojawia się wiele pożytecznych owadów, w tym pszczoły i trzmiele, które odgrywają istotną rolę w zapylaniu kwiatów. Dlatego stosując insektycydy, należy bezwzględnie przestrzegać zapisów etykiety dotyczących bezpieczeństwa zapylaczy. Warto wybierać środki ochrony roślin, które są selektywne wobec owadów pożytecznych lub szybko się rozkładają, ograniczając ryzyko ich kontaktu ze szkodliwymi substancjami – https://innvigo.com/p/metodus-650-wg/.

Zintegrowana ochrona roślin – długofalowe podejście

Nowoczesne rolnictwo wymaga nie tylko skutecznych, ale i zrównoważonych metod ochrony upraw. Zintegrowana ochrona roślin (IPM) zakłada stosowanie wszystkich dostępnych środków – biologicznych, mechanicznych, agrotechnicznych i chemicznych – w sposób, który minimalizuje negatywny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. W praktyce oznacza to regularne monitorowanie szkodników, przestrzeganie progów szkodliwości, właściwy dobór środków ochrony i ich rotację oraz prowadzenie działań profilaktycznych, takich jak zmianowanie, siew odmian mniej podatnych na szkodniki czy eliminowanie chwastów będących roślinami żywicielskimi.

Skuteczne zwalczanie szkodników w rzepaku wiosną to proces wymagający wiedzy, precyzji i szybkiego działania. Kluczowe znaczenie ma monitorowanie plantacji, trafny dobór preparatów insektycydowych oraz umiejętne ich stosowanie w odpowiednim momencie. Tylko kompleksowe podejście, uwzględniające zasady zintegrowanej ochrony roślin, zapewni bezpieczeństwo uprawy, stabilny plon i minimalny wpływ na środowisko. W czasach coraz większych wyzwań klimatycznych i rosnących kosztów produkcji, optymalizacja strategii ochrony staje się nie tylko potrzebą, ale obowiązkiem każdego nowoczesnego rolnika.